Afvallen: ik zie veel mensen in de praktijk die alle diëten al hebben gedaan: Sonja Bakker, diëten met maaltijdvervangers, calorieën tellen, koolhydraatarm, dokter Frank, Atkins, noem maar op. Allemaal met een redenering erachter waarom dat betreffende dieet echt wel werkt. Het probleem is dat er niet één dieet bestaat wat voor iedereen werkt. En hoe meer je er hebt gevolgd, hoe minder het vaak lukt om overtollige kilo’s kwijt te raken. Ik krijg mensen in de praktijk die veel sporten en bewegen, best gezond eten en toch geen gram afvallen. Ze zitten in een impasse en weten niet meer hoe ze eruit moeten komen.

Met name caloriebeperkende diëten kunnen soms contraproductief werken, waardoor gewichtsverlies stagneert of zelfs gewichtstoename optreedt. Dit heeft te maken met hoe het lichaam omgaat met energie en de rol van de hypothalamus en de schildklier.

De rol van caloriebeperking

Wanneer je langdurig minder calorieën eet dan je lichaam nodig heeft, is dit wat er gebeurt:

1. Metabolisme vertraagt: Het lichaam schakelt over op een “spaarstand” om energie te behouden. Dit betekent dat het minder energie verbruikt, zelfs in rust.
2. Spiermassa kan afnemen: Bij een tekort aan calorieën kan het lichaam spiermassa afbreken voor energie. Minder spiermassa verlaagt het basale metabolisme verder.
3. Hongerhormonen worden beïnvloed: Hormonen zoals ghreline (hongerhormoon) en leptine (verzadigingshormoon) raken uit balans, wat kan leiden tot meer honger en minder verzadiging.

De hypothalamus en gewichtsregulatie

De hypothalamus, een klein deel van de hersenen, is essentieel voor het reguleren van energie en gewicht. Het ontvangt signalen van het lichaam over energiebalans via hormonen zoals leptine, insuline en ghreline.

Leptine, ghreline en insuline zijn hormonen die een cruciale rol spelen in de regulatie van eetlust, energiebalans en vetopslag. Samen bepalen ze in grote mate of je lichaam gewicht verliest, aankomt of op gewicht blijft.

1. Leptine: het verzadigingshormoon

Leptine wordt voornamelijk geproduceerd door vetcellen en stuurt signalen naar de hypothalamus om de eetlust te onderdrukken en het energieverbruik te verhogen.

Functie in relatie tot afvallen:

• Energiebalans reguleren: Als de vetreserves toenemen, stijgen de leptinespiegels. Dit zou in theorie de eetlust moeten verminderen en het lichaam aanmoedigen om vet te verbranden.
• Honger remmen: Hoge leptinespiegels geven aan dat er voldoende energievoorraad is, waardoor je minder trek krijgt.
• Probleem bij leptineresistentie: Bij overgewicht kan het lichaam ongevoelig worden voor leptine (leptineresistentie). Ondanks hoge leptinespiegels blijven de hersenen signaleren dat je honger hebt, wat afvallen bemoeilijkt.

2. Ghreline: het hongerhormoon. Ghreline wordt voornamelijk geproduceerd in de maag en stijgt wanneer de maag leeg is. Het stimuleert de hypothalamus om honger te veroorzaken.

Functie in relatie tot afvallen:

• Honger opwekken: Ghreline neemt toe wanneer je een tijdje niet hebt gegeten en stimuleert je om te eten.
• Beïnvloeding door diëten: Bij langdurige caloriebeperking stijgt de ghrelinespiegel, wat het moeilijk maakt om een dieet vol te houden omdat je constant honger hebt.
• Korte-termijn regulatie: Ghreline werkt snel; het stijgt vlak voor een maaltijd en daalt nadat je hebt gegeten. Als dit proces uit balans raakt, kun je meer gaan eten dan nodig.

3. Insuline: het opslaghormoon

Insuline wordt geproduceerd door de alvleesklier en reguleert de bloedsuikerspiegel door glucose uit het bloed naar de cellen te transporteren. Het speelt ook een rol in vetopslag.

Functie in relatie tot afvallen:

• Opslag van vet stimuleren: Bij een overmatige inname van koolhydraten of calorieën zorgt insuline ervoor dat overtollige glucose wordt opgeslagen als vet.
• Insulineresistentie en gewichtstoename: Bij insulineresistentie reageren cellen minder goed op insuline. Dit leidt tot hogere insulinespiegels, meer vetopslag en moeite met afvallen.
• Bloedsuikerspiegel stabiliseren: Een stabiele insulinespiegel helpt om energiedips en eetbuien te voorkomen.

Hoe deze hormonen samenwerken bij afvallen

1. Leptine en vetverlies: Wanneer je vet verliest, dalen de leptinespiegels, wat de eetlust verhoogt en het gewichtsverlies kan vertragen. Het lichaam probeert vetreserves te beschermen.
2. Ghreline en hongergevoel: Tijdens caloriebeperking stijgt ghreline, wat je hongerig maakt. Dit kan het moeilijk maken om een dieet vol te houden.
3. Insuline en vetopslag: Overmatige insuline bevordert vetopslag, maar door een stabiele bloedsuikerspiegel te handhaven kun je dit proces omkeren en makkelijker vet verbranden.

De schildklier en het metabolisme

De schildklier produceert hormonen (T3 en T4) die cruciaal zijn voor het reguleren van het metabolisme. Bij langdurige caloriebeperking:

1. Verminderde T3-productie: Het lichaam verlaagt de productie van het actieve schildklierhormoon T3 om energie te besparen.
2. Verlaagde lichaamstemperatuur: Dit is een mechanisme om calorieverbruik te minimaliseren.
3. Effect op energieverbruik: Een verminderde schildklierfunctie leidt tot een trager metabolisme, waardoor het moeilijker wordt om af te vallen.

En dan hebben we het nog niet eens gehad over de geslachtshormonen. Verhoogd oestrogeen kan er bijvoorbeeld ook voor zorgen dat je niet kan afvallen. Kortom: je hormonen bepalen of je kunt afvallen of niet. En je hormonen worden aangestuurd door de hypothalamus.

Hoe kom je nu uit deze vicieuze cirkel en gaat het je toch lukken om weer af te vallen?

Daarvoor hebben we in de praktijk het Health Reset programma, waarbij de hypothalamus aangezet wordt tot een reset. Geschikt om om af te vallen, maar eigenlijk geschikt om de resetknop in te drukken voor alle gezondheidsklachten die je ervaart. Hormonale problemen, huidklachten, stemmingsklachten, darmklachten, energietekort, etc.

Ben jij benieuwd naar dit programma? Wekelijks is er een Zoom-bijeenkomst. Tijdens deze bijeenkomst worden alle ins en outs van het programma uitgelegd. Hoe het werkt, wat het kost en wat het voor je kan doen. Heb je interesse? Stuur me dan een bericht en ik stuur jou de zoom-link.